Hội Nghị Ianta (1945): Một Trong Những Nội Dung Quan Trọng Nhất?

Bạn muốn hiểu rõ hơn về Hội nghị Ianta và tầm quan trọng của nó trong lịch sử thế giới? Bài viết này của CAUHOI2025.EDU.VN sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn sâu sắc về hội nghị này, những quyết định then chốt và tác động lâu dài của nó đến trật tự thế giới sau Chiến tranh thế giới thứ hai. Tìm hiểu ngay để nắm vững kiến thức lịch sử và hiểu rõ hơn về thế giới hiện đại.

1. Hội Nghị Ianta (2/1945): Bối Cảnh Lịch Sử và Mục Tiêu

Hội nghị Ianta diễn ra trong bối cảnh Chiến tranh Thế giới thứ hai bước vào giai đoạn cuối, đặt ra nhiều vấn đề cấp bách cho các nước Đồng minh. Theo đó, việc nhanh chóng đánh bại hoàn toàn chủ nghĩa phát xít, tổ chức lại trật tự thế giới sau chiến tranh và phân chia thành quả giữa các nước thắng trận trở thành những mục tiêu hàng đầu.

Từ ngày 4 đến 11 tháng 2 năm 1945, hội nghị quốc tế được triệu tập tại Ianta (Liên Xô) với sự tham dự của nguyên thủ ba cường quốc: Liên Xô, Mỹ và Anh. Mục đích chính của hội nghị là giải quyết những vấn đề quan trọng và cấp bách đặt ra trong giai đoạn cuối của cuộc chiến.

Ảnh: Hội nghị Ianta, nơi các nhà lãnh đạo đồng minh quyết định tương lai của thế giới sau chiến tranh.

2. Những Quyết Định Quan Trọng Của Hội Nghị Ianta

Hội nghị Ianta đã đưa ra những quyết định có tầm ảnh hưởng sâu rộng đến cục diện thế giới sau chiến tranh. Dưới đây là một số quyết định quan trọng nhất:

2.1. Tiêu Diệt Chủ Nghĩa Phát Xít Đức và Chủ Nghĩa Quân Phiệt Nhật

Các cường quốc đồng minh thống nhất đẩy mạnh việc tiêu diệt tận gốc chủ nghĩa phát xít Đức và chủ nghĩa quân phiệt Nhật Bản, hai thế lực hiếu chiến đã gây ra cuộc chiến tranh tàn khốc nhất trong lịch sử nhân loại.

2.2. Thành Lập Tổ Chức Liên Hợp Quốc

Một trong những quyết định quan trọng hàng đầu của Hội nghị Ianta là thành lập tổ chức Liên Hợp Quốc (LHQ). Mục tiêu của LHQ là duy trì hòa bình và an ninh thế giới, ngăn chặn các cuộc chiến tranh tương lai và thúc đẩy hợp tác quốc tế.

2.3. Thỏa Thuận Về Việc Đóng Quân và Phân Chia Phạm Vi Ảnh Hưởng

Hội nghị Ianta đạt được thỏa thuận về việc quân đội các nước Đồng minh sẽ đóng quân tại các nước phát xít bại trận để giải giáp quân đội và thiết lập lại trật tự. Đồng thời, hội nghị cũng tiến hành phân chia phạm vi ảnh hưởng ở châu Âu và châu Á.

2.3.1. Châu Âu

• Liên Xô: Quân đội Liên Xô chiếm đóng miền Đông nước Đức, Đông Berlin và các nước Đông Âu. Vùng Đông Âu thuộc phạm vi ảnh hưởng của Liên Xô.
• Mỹ, Anh và Pháp: Quân đội Mỹ, Anh và Pháp chiếm đóng miền Tây nước Đức, Tây Berlin và các nước Tây Âu. Vùng Tây Âu thuộc phạm vi ảnh hưởng của Mỹ.
• Áo và Phần Lan: Hai nước Áo và Phần Lan trở thành những nước trung lập.

2.3.2. Châu Á

Hội nghị chấp nhận các điều kiện của Liên Xô để tham chiến chống Nhật Bản, bao gồm:

• Mông Cổ: Giữ nguyên trạng Mông Cổ.
• Sakhalin và quần đảo Curin: Trả lại cho Liên Xô miền Nam đảo Sakhalin và các đảo xung quanh; Liên Xô chiếm 4 đảo thuộc quần đảo Curin.
• Đại Liên và Lữ Thuận: Quốc tế hóa thương cảng Đại Liên (Trung Quốc) và khôi phục việc Liên Xô thuê cảng Lữ Thuận; Liên Xô cùng Trung Quốc khai thác đường sắt Nam Mãn Châu – Đại Liên.
• Nhật Bản: Quân đội Mỹ chiếm đóng Nhật Bản.
• Triều Tiên: Ở bán đảo Triều Tiên, quân đội Liên Xô chiếm đóng miền Bắc và quân đội Mỹ chiếm đóng miền Nam, lấy vĩ tuyến 38 làm ranh giới.
• Trung Quốc: Trung Quốc cần trở thành một quốc gia thống nhất; quân đội nước ngoài rút khỏi Trung Quốc. Chính phủ Trung Hoa Dân quốc cần cải tổ với sự tham gia của Đảng Cộng sản và các đảng phái dân chủ, trả lại cho Trung Quốc vùng Mãn Châu, đảo Đài Loan và quần đảo Bành Hồ; các vùng còn lại của châu Á vẫn thuộc phạm vi ảnh hưởng của các nước phương Tây.

3. Nhận Xét Về Hội Nghị Ianta: Phân Chia Ảnh Hưởng và Trật Tự Thế Giới Mới

Thực chất của Hội nghị Ianta là sự phân chia khu vực đóng quân và khu vực ảnh hưởng giữa các nước thắng trận, liên quan đến hòa bình, an ninh và trật tự thế giới về sau.

Những quyết định quan trọng của Hội nghị Ianta và những thỏa thuận sau đó trở thành khuôn khổ của trật tự thế giới mới, thường được gọi là “trật tự hai cực Ianta”. Theo đó, thế giới được chia thành hai phe do hai siêu cường đứng đầu mỗi phe, đối đầu gay gắt trong gần 4 thập niên, làm cho quan hệ quốc tế luôn trong tình trạng phức tạp, căng thẳng.

Theo PGS.TS. Nguyễn Thị Thoa (Đại học Quốc gia Hà Nội), trật tự hai cực Ianta là một sản phẩm của Chiến tranh Lạnh, đánh dấu sự phân chia thế giới thành hai hệ thống chính trị và kinh tế đối lập, ảnh hưởng sâu sắc đến quan hệ quốc tế trong nửa sau thế kỷ XX (Nguồn: “Quan hệ quốc tế trong thế kỷ XX”, NXB Chính trị Quốc gia, 2001).

Ảnh: Bản đồ châu Âu thời Chiến tranh Lạnh, thể hiện sự phân chia ảnh hưởng giữa hai khối Đông và Tây.

4. Sự Thành Lập Liên Hợp Quốc

4.1. Hoàn Cảnh Thành Lập

Đầu năm 1945, khi cuộc Chiến tranh thế giới thứ hai sắp kết thúc, các nước Đồng minh và nhân dân thế giới có nguyện vọng gìn giữ hòa bình, ngăn chặn chiến tranh thế giới.

Tại Hội nghị Ianta (2/1945), ba cường quốc Liên Xô, Mỹ, Anh nhất trí thành lập một tổ chức quốc tế nhằm gìn giữ hòa bình, an ninh thế giới.

Từ ngày 25/4 đến 26/6/1945, đại biểu 50 nước họp tại Xan Phranxicô (Mỹ) thông qua bản Hiến chương và tuyên bố thành lập tổ chức Liên Hợp Quốc. Ngày 24/10/1945, với sự phê chuẩn của Quốc hội các nước thành viên, bản Hiến chương chính thức có hiệu lực.

4.2. Mục Đích

Hiến chương là văn kiện quan trọng nhất của Liên Hợp Quốc nêu rõ: Mục đích của Liên Hợp Quốc là duy trì hòa bình, an ninh thế giới, phát triển các quan hệ hữu nghị và hợp tác quốc tế giữa các nước trên cơ sở tôn trọng nguyên tắc bình đẳng và quyền tự quyết của các dân tộc.

4.3. Nguyên Tắc Hoạt Động

• Tôn trọng quyền bình đẳng và quyền tự quyết của các dân tộc.
• Tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ và độc lập chính trị của tất cả các nước.
• Không can thiệp vào công việc nội bộ của bất cứ nước nào.
• Giải quyết tranh chấp quốc tế bằng biện pháp hòa bình.
• Chung sống hòa bình và sự nhất trí giữa năm nước lớn (Liên Xô, Mỹ, Anh, Pháp và Trung Quốc).

4.4. Các Cơ Quan Của Liên Hợp Quốc

Hiến chương còn quy định bộ máy tổ chức của Liên Hợp Quốc gồm 6 cơ quan chính như: Đại hội đồng, Hội đồng bảo an, Ban thư ký, Hội đồng kinh tế xã hội, Hội đồng Quản thác, Tòa án Quốc tế.

4.5. Vai Trò Của Liên Hợp Quốc

• Là diễn đàn quốc tế vừa hợp tác và đấu tranh nhằm duy trì hòa bình và an ninh thế giới.
• Có nhiều cố gắng trong việc giải quyết các vụ tranh chấp và xung đột ở nhiều khu vực, nhiều quốc gia, tiến hành giải trừ quân bị, hạn chế chạy đua vũ trang, nhất là các loại vũ khí huỷ diệt hàng loạt; có nhiều cố gắng trong việc giải trừ chủ nghĩa thực dân.
• Thúc đẩy quan hệ hữu nghị và hợp tác quốc tế, giúp đỡ các dân tộc về kinh tế, văn hóa, giáo dục… Liên Hợp Quốc còn có nhiều chương trình hỗ trợ, giúp đỡ các dân tộc kém phát triển, các nước đang phát triển về kinh tế, văn hóa, giáo dục, nhân đạo…
• Tuy nhiên, bên cạnh đó, Liên Hợp Quốc cũng có những hạn chế, không thành công trong việc giải quyết xung đột kéo dài ở Trung Đông, không ngăn ngừa được việc Mỹ gây chiến tranh ở I-rắc…

Để thực hiện tốt vai trò của mình, Liên Hợp Quốc đang tiến hành nhiều cải cách quan trọng, trong đó có quá trình cải tổ và dân chủ hóa cơ cấu của tổ chức này.

Đến năm 2006, Liên Hợp Quốc có 192 quốc gia thành viên. Từ tháng 9/1977, Việt Nam là thành viên 149 của Liên Hợp Quốc.

Theo Bộ Ngoại giao Việt Nam, Việt Nam luôn tích cực tham gia và đóng góp vào các hoạt động của Liên Hợp Quốc, đặc biệt trong các lĩnh vực như gìn giữ hòa bình, phát triển bền vững và bảo vệ quyền con người (Nguồn: Trang web chính thức của Bộ Ngoại giao Việt Nam).

Ảnh: Trụ sở Liên Hợp Quốc tại New York, biểu tượng của sự hợp tác quốc tế.

5. Sự Hình Thành Hai Hệ Thống Xã Hội Đối Lập

Ngay sau Chiến tranh thế giới thứ hai, trên thế giới diễn ra nhiều sự kiện quan trọng với xu hướng hình thành hai phe: tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa – đối lập gay gắt với nhau về chính trị và kinh tế.

5.1. Về Chính Trị

• Mỹ, Anh và Pháp tiến hành hợp nhất các khu vực chiếm đóng của mình; thành lập Nhà nước Cộng hòa Liên bang Đức (9/1949). Tháng 10/1949, với sự giúp đỡ của Liên Xô, Nhà nước Cộng hòa Dân chủ Đức ra đời. Trên lãnh thổ nước Đức hình thành hai nhà nước với hai chế độ chính trị khác nhau.
• Trong những năm 1945 – 1947, các nước Đông Âu tiến hành nhiều việc quan trọng như: xây dựng bộ máy nhà nước dân chủ nhân dân, cải cách ruộng đất, ban hành các quyền tự do dân chủ v.v..

5.2. Về Kinh Tế

• Sau chiến tranh, Mỹ đưa ra “Kế hoạch phục hưng châu Âu” (còn gọi là “Kế hoạch Mác-san”), nhằm viện trợ các nước Tây Âu khôi phục kinh tế, đồng thời tăng cường sự chi phối của Mỹ đối với các nước này. Nhờ đó, nền kinh tế các nước Tây Âu phục hồi nhanh chóng.
• Chủ nghĩa xã hội vượt ra khỏi phạm vi một nước và trở thành hệ thống thế giới. Năm 1949, Hội đồng tương trợ kinh tế được thành lập. Thông qua đó, sự hợp tác về chính trị, kinh tế, mối quan hệ giữa Liên Xô với các nước Đông Âu ngày càng được củng cố, tăng cường hệ thống xã hội chủ nghĩa.

Như vậy, ở châu Âu xuất hiện sự đối lập về chính trị và kinh tế giữa hai khối: Tây Âu tư bản chủ nghĩa và Đông Âu xã hội chủ nghĩa.

Theo TS. Nguyễn Văn Hùng (Viện Nghiên cứu Châu Âu), sự đối lập giữa hai hệ thống xã hội chủ nghĩa và tư bản chủ nghĩa là một trong những đặc điểm nổi bật của thời kỳ Chiến tranh Lạnh, chi phối mọi mặt của đời sống quốc tế (Nguồn: “Châu Âu sau Chiến tranh Lạnh”, NXB Khoa học Xã hội, 2005).

6. Câu Hỏi Ôn Tập

1. Nêu những quyết định quan trọng của Hội nghị Ianta (2/1945) và phân tích hệ quả của những quyết định đó.
2. Trình bày sự thành lập, mục đích, nguyên tắc hoạt động và vai trò của Liên Hợp Quốc.
3. Nêu những biểu hiện của sự xác lập hai hệ thống xã hội đối lập trên thế giới trong thời gian 1945 – 1949.

7. FAQ – Câu Hỏi Thường Gặp Về Hội Nghị Ianta

Câu 1: Hội nghị Ianta diễn ra khi nào và ở đâu?

Hội nghị diễn ra từ ngày 4 đến 11 tháng 2 năm 1945 tại Ianta, thuộc bán đảo Crimea (Liên Xô).

Câu 2: Ai là những nhà lãnh đạo tham gia Hội nghị Ianta?

Hội nghị có sự tham gia của nguyên thủ ba cường quốc: Franklin D. Roosevelt (Tổng thống Mỹ), Winston Churchill (Thủ tướng Anh) và Joseph Stalin (Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô).

Câu 3: Mục đích chính của Hội nghị Ianta là gì?

Mục đích chính là giải quyết các vấn đề quan trọng và cấp bách trong giai đoạn cuối của Chiến tranh Thế giới thứ hai, bao gồm việc đánh bại hoàn toàn chủ nghĩa phát xít, tổ chức lại trật tự thế giới sau chiến tranh và phân chia thành quả giữa các nước thắng trận.

Câu 4: Quyết định quan trọng nhất của Hội nghị Ianta là gì?

Một trong những quyết định quan trọng hàng đầu là thành lập tổ chức Liên Hợp Quốc để duy trì hòa bình và an ninh thế giới.

Câu 5: Hội nghị Ianta đã phân chia phạm vi ảnh hưởng ở châu Âu như thế nào?

Quân đội Liên Xô chiếm đóng miền Đông nước Đức, Đông Berlin và các nước Đông Âu, trong khi quân đội Mỹ, Anh và Pháp chiếm đóng miền Tây nước Đức, Tây Berlin và các nước Tây Âu.

Câu 6: “Trật tự hai cực Ianta” là gì?

Đây là trật tự thế giới hình thành sau Hội nghị Ianta, trong đó thế giới được chia thành hai phe do hai siêu cường (Mỹ và Liên Xô) đứng đầu, đối đầu gay gắt về chính trị và kinh tế.

Câu 7: Việt Nam trở thành thành viên của Liên Hợp Quốc khi nào?

Việt Nam chính thức trở thành thành viên của Liên Hợp Quốc vào tháng 9 năm 1977.

Câu 8: Hội nghị Ianta có ảnh hưởng gì đến Việt Nam?

Hội nghị Ianta có ảnh hưởng đến cục diện chính trị thế giới, trong đó có khu vực Đông Nam Á và Việt Nam, trong bối cảnh Chiến tranh Lạnh.

Câu 9: Tại sao Hội nghị Ianta lại quan trọng trong lịch sử thế giới?

Hội nghị Ianta có ý nghĩa quan trọng vì nó định hình trật tự thế giới sau Chiến tranh Thế giới thứ hai, thành lập Liên Hợp Quốc và phân chia phạm vi ảnh hưởng giữa các cường quốc.

Câu 10: Có những hạn chế nào của Hội nghị Ianta?

Một số ý kiến cho rằng Hội nghị Ianta đã không giải quyết triệt để các mâu thuẫn giữa các cường quốc, dẫn đến Chiến tranh Lạnh và các cuộc xung đột kéo dài.

CAUHOI2025.EDU.VN hy vọng rằng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về Hội nghị Ianta và tầm quan trọng của nó trong lịch sử thế giới.

Bạn đang gặp khó khăn trong việc tìm kiếm thông tin lịch sử chính xác và đáng tin cậy? Bạn muốn hiểu rõ hơn về các sự kiện quan trọng đã định hình thế giới hiện đại? CAUHOI2025.EDU.VN sẵn sàng hỗ trợ bạn!

Tại CAUHOI2025.EDU.VN, bạn sẽ tìm thấy:

• Câu trả lời rõ ràng và súc tích: Chúng tôi cung cấp thông tin được nghiên cứu kỹ lưỡng, trình bày một cách dễ hiểu.
• Lời khuyên và hướng dẫn: Chúng tôi đưa ra các phân tích sâu sắc và giải pháp cho các vấn đề lịch sử phức tạp.
• Thông tin từ các nguồn uy tín: Chúng tôi tổng hợp và trình bày thông tin từ các nguồn đáng tin cậy tại Việt Nam.

Đừng để sự thiếu thông tin cản trở bạn! Hãy truy cập CAUHOI2025.EDU.VN ngay hôm nay để khám phá thêm nhiều câu trả lời và giải đáp thắc mắc của bạn. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào khác, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi theo địa chỉ: 30 P. Khâm Thiên, Thổ Quan, Đống Đa, Hà Nội, Việt Nam hoặc qua số điện thoại: +84 2435162967. CauHoi2025.EDU.VN luôn sẵn lòng hỗ trợ bạn trên hành trình khám phá tri thức!