Dĩ Hòa Vi Quý Nghĩa Là Gì? Ứng Dụng Và Trường Hợp Cần Biết

Bạn đã từng nghe đến câu “dĩ hòa vi quý” nhưng chưa thực sự hiểu rõ ý nghĩa và cách ứng dụng nó trong cuộc sống? CAUHOI2025.EDU.VN sẽ giải đáp chi tiết câu hỏi “Dĩ Hòa Vi Quý Nghĩa Là Gì?”, đồng thời cung cấp thông tin về hòa giải ở cơ sở và các trường hợp áp dụng.

Dĩ Hòa Vi Quý Nghĩa Là Gì? Giải Thích Cặn Kẽ

“Dĩ hòa vi quý” là một thành ngữ Hán Việt với ý nghĩa sâu sắc, thể hiện triết lý sống hướng đến sự hòa thuận và tránh xung đột. Để hiểu rõ hơn, chúng ta cùng phân tích từng thành tố:

• Dĩ: Lấy, sử dụng.
• Hòa: Hòa hợp, hòa khí, hòa nhã, thể hiện sự hòa thuận và hài hòa.
• Vi: Là, làm.
• Quý: Quý giá, được coi trọng.

Vậy, “dĩ hòa vi quý” có nghĩa là lấy sự hòa thuận làm điều quý giá nhất. Câu thành ngữ này khuyến khích mọi người nhường nhịn, biết cách giải quyết mâu thuẫn một cách êm đẹp, tránh va chạm, xung đột để duy trì mối quan hệ tốt đẹp với những người xung quanh.

Ý nghĩa sâu xa của “Dĩ hòa vi quý”

“Dĩ hòa vi quý” không chỉ là một lời khuyên đơn thuần mà còn là một triết lý sống sâu sắc, thể hiện sự khôn ngoan và bản lĩnh của con người.

• Trong gia đình: “Dĩ hòa vi quý” giúp các thành viên thấu hiểu, nhường nhịn lẫn nhau, xây dựng một mái ấm hạnh phúc, tràn đầy yêu thương.
• Trong công việc: “Dĩ hòa vi quý” giúp đồng nghiệp hợp tác hiệu quả, tạo môi trường làm việc thân thiện, năng suất.
• Trong xã hội: “Dĩ hòa vi quý” góp phần xây dựng một cộng đồng văn minh, đoàn kết, ổn định và phát triển.

“Dĩ hòa vi quý” trong văn hóa Việt Nam

“Dĩ hòa vi quý” là một trong những giá trị đạo đức truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam, được thể hiện qua nhiều câu tục ngữ, ca dao như:

• “Một điều nhịn, chín điều lành.”
• “Chín bỏ làm mười.”
• “Bán anh em xa, mua láng giềng gần.”

Những câu nói này đều đề cao sự nhường nhịn, hòa thuận và tình làng nghĩa xóm.

Khi Nào Nên Áp Dụng “Dĩ Hòa Vi Quý”?

“Dĩ hòa vi quý” là một phương châm sống hữu ích, nhưng không phải lúc nào cũng phù hợp. Việc áp dụng “dĩ hòa vi quý” cần linh hoạt và tùy thuộc vào từng tình huống cụ thể.

Trường hợp nên áp dụng “Dĩ hòa vi quý”:

• Mâu thuẫn nhỏ nhặt: Khi xảy ra những mâu thuẫn không đáng kể, việc nhường nhịn, bỏ qua sẽ giúp tránh làm tổn thương mối quan hệ.
• Đối tượng quan trọng: Với những người thân yêu, bạn bè, đồng nghiệp, việc giữ hòa khí là rất quan trọng để duy trì mối quan hệ lâu dài.
• Mục tiêu cao cả hơn: Đôi khi, việc nhường nhịn là cần thiết để đạt được một mục tiêu lớn hơn, ví dụ như giữ gìn hòa bình, ổn định trong tập thể.

Trường hợp không nên áp dụng “Dĩ hòa vi quý”:

• Xâm phạm quyền lợi: Khi quyền lợi chính đáng của bản thân hoặc người khác bị xâm phạm, cần đấu tranh để bảo vệ, không nên nhẫn nhịn một cách mù quáng.
• Vi phạm pháp luật: Khi hành vi của đối phương vi phạm pháp luật, cần báo cáo với cơ quan chức năng để xử lý, không nên bỏ qua để tránh gây nguy hiểm cho xã hội.
• Bạo lực, đe dọa: Trong trường hợp bị bạo lực, đe dọa, cần tìm kiếm sự giúp đỡ từ người thân, bạn bè, hoặc cơ quan chức năng, không nên nhẫn nhịn chịu đựng.

Hòa Giải Ở Cơ Sở: Hiện Thân Của “Dĩ Hòa Vi Quý” Trong Thực Tế

Hòa giải ở cơ sở là một hoạt động mang tính xã hội, thể hiện tinh thần “dĩ hòa vi quý” trong việc giải quyết các tranh chấp, mâu thuẫn nhỏ trong cộng đồng.

Hòa giải ở cơ sở là gì?

Theo Điều 2 Luật Hòa giải ở cơ sở năm 2013, hòa giải ở cơ sở là việc hòa giải viên hướng dẫn, giúp đỡ các bên đạt được thỏa thuận, tự nguyện giải quyết với nhau các mâu thuẫn, tranh chấp, vi phạm pháp luật.

Phạm vi hòa giải ở cơ sở

Căn cứ Điều 5 Nghị định 15/2014/NĐ-CP, hòa giải ở cơ sở được tiến hành đối với các mâu thuẫn, tranh chấp, vi phạm pháp luật sau:

1. Mâu thuẫn giữa các bên: Do khác nhau về quan niệm sống, lối sống, tính tình không hợp hoặc mâu thuẫn trong việc sử dụng lối đi qua nhà, lối đi chung, sử dụng điện, nước sinh hoạt, công trình phụ, giờ giấc sinh hoạt, gây mất vệ sinh chung hoặc các lý do khác.
2. Tranh chấp phát sinh từ quan hệ dân sự: Như tranh chấp về quyền sở hữu, nghĩa vụ dân sự, hợp đồng dân sự, thừa kế, quyền sử dụng đất.
3. Tranh chấp phát sinh từ quan hệ hôn nhân và gia đình: Như tranh chấp phát sinh từ quan hệ giữa vợ, chồng; quan hệ giữa cha mẹ và con; quan hệ giữa ông bà nội, ông bà ngoại và cháu, giữa anh, chị, em và giữa các thành viên khác trong gia đình; cấp dưỡng; xác định cha, mẹ, con; nuôi con nuôi; ly hôn.
4. Vi phạm pháp luật: Mà theo quy định của pháp luật những việc vi phạm đó chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự, xử lý vi phạm hành chính.
5. Vi phạm pháp luật hình sự: Trong các trường hợp không bị khởi tố vụ án hoặc vụ án đã được khởi tố nhưng sau đó có quyết định đình chỉ điều tra hoặc đình chỉ vụ án và không bị cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính.
6. Vi phạm pháp luật bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn.
7. Những vụ, việc khác mà pháp luật không cấm.

Những vụ việc không tiến hành hòa giải ở cơ sở

Theo khoản 2 Điều 5 Nghị định 15/2014/NĐ-CP, không hòa giải ở cơ sở các trường hợp sau:

1. Mâu thuẫn, tranh chấp xâm phạm lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng.

2. Vi phạm pháp luật về hôn nhân và gia đình mà theo quy định của pháp luật phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết, giao dịch dân sự vi phạm điều cấm của pháp luật hoặc trái đạo đức xã hội.

3. Vi phạm pháp luật mà theo quy định phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự, trừ các trường hợp không bị khởi tố vụ án hoặc vụ án đã được khởi tố nhưng sau đó có quyết định đình chỉ điều tra hoặc đình chỉ vụ án và không bị cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính.

4. Vi phạm pháp luật mà theo quy định phải bị xử lý vi phạm hành chính, trừ các trường hợp vi phạm pháp luật bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn.

5. Mâu thuẫn, tranh chấp khác không được hòa giải ở cơ sở quy định tại điểm d khoản 1 Điều 3 Luật Hòa giải ở cơ sở 2013, bao gồm:

   • Hòa giải tranh chấp về thương mại được thực hiện theo quy định của pháp luật thương mại.
   • Hòa giải tranh chấp về lao động được thực hiện theo quy định của pháp luật lao động.

Câu Hỏi Thường Gặp Về “Dĩ Hòa Vi Quý”

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp liên quan đến “dĩ hòa vi quý”:

1. “Dĩ hòa vi quý” có phải là nhẫn nhịn chịu đựng?
   • Không hoàn toàn. “Dĩ hòa vi quý” là sự nhường nhịn có suy xét, nhằm giữ hòa khí và tránh xung đột không đáng có.
2. Khi nào không nên “dĩ hòa vi quý”?
   • Khi quyền lợi chính đáng bị xâm phạm, khi hành vi của đối phương vi phạm pháp luật, hoặc khi bị bạo lực, đe dọa.
3. Hòa giải ở cơ sở có bắt buộc không?
   • Không, hòa giải ở cơ sở dựa trên tinh thần tự nguyện của các bên.
4. Ai là người thực hiện hòa giải ở cơ sở?
   • Hòa giải viên là người thực hiện hòa giải ở cơ sở.
5. Hòa giải ở cơ sở có mất phí không?
   • Không, hòa giải ở cơ sở được thực hiện miễn phí.
6. Thỏa thuận hòa giải có giá trị pháp lý không?
   • Có, thỏa thuận hòa giải thành có giá trị pháp lý ràng buộc các bên.
7. “Dĩ hòa vi quý” có áp dụng được trong mọi tình huống không?
   • Không, việc áp dụng “dĩ hòa vi quý” cần linh hoạt và tùy thuộc vào từng tình huống cụ thể.
8. Làm thế nào để giải quyết mâu thuẫn một cách “dĩ hòa vi quý”?
   • Lắng nghe, thấu hiểu, tôn trọng ý kiến của đối phương, tìm kiếm giải phápWin-Win (cả hai bên cùng có lợi).
9. “Dĩ hòa vi quý” có phải là biểu hiện của sự yếu đuối?
   • Không, “dĩ hòa vi quý” là biểu hiện của sự khôn ngoan, bản lĩnh và khả năng kiểm soát cảm xúc.
10. Tại sao “dĩ hòa vi quý” lại quan trọng trong xã hội hiện đại?
    • Giúp xây dựng một xã hội văn minh, đoàn kết, ổn định và phát triển, giảm thiểu xung đột và bạo lực.

Tìm Hiểu Thêm Tại CAUHOI2025.EDU.VN

Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về “dĩ hòa vi quý nghĩa là gì” và cách ứng dụng nó trong cuộc sống. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào khác, hãy truy cập CAUHOI2025.EDU.VN để tìm kiếm câu trả lời và được tư vấn chi tiết.

CAUHOI2025.EDU.VN là website cung cấp thông tin chính xác, đáng tin cậy và dễ hiểu về nhiều lĩnh vực khác nhau, giúp bạn giải đáp thắc mắc và tìm kiếm giải pháp một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Địa chỉ: 30 P. Khâm Thiên, Thổ Quan, Đống Đa, Hà Nội, Việt Nam
Số điện thoại: +84 2435162967
Trang web: CAUHOI2025.EDU.VN

Hãy đến với CauHoi2025.EDU.VN để khám phá thêm nhiều thông tin hữu ích!