admin 12 giờ trước

Bố Cục Ông Đồ Ngữ Văn 7 Cánh Diều: Phân Tích Chi Tiết Nhất

Mục lục

Bạn đang tìm hiểu về bố cục bài thơ Ông Đồ trong chương trình Ngữ Văn lớp 7 Cánh Diều? CAUHOI2025.EDU.VN sẽ cung cấp cho bạn một phân tích chi tiết, giúp bạn nắm vững cấu trúc tác phẩm và hiểu sâu sắc hơn về giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ. Chúng tôi sẽ đi sâu vào từng phần, làm rõ ý nghĩa và mối liên hệ giữa chúng, giúp bạn học tốt môn Ngữ Văn một cách hiệu quả.

Nội dung bài viết này sẽ giúp bạn:

Xác định bố cục chính xác của bài thơ Ông Đồ.
Phân tích ý nghĩa từng phần trong bố cục.
Hiểu rõ giá trị nội dung và nghệ thuật mà bố cục này mang lại.
Nắm vững kiến thức để học tốt bài thơ Ông Đồ trong chương trình Ngữ Văn 7 Cánh Diều.
Tìm hiểu thêm về tác giả Vũ Đình Liên và hoàn cảnh sáng tác bài thơ.

1. Bố Cục Văn Bản Ông Đồ (Vũ Đình Liên) – Cánh Diều

Bố cục bài thơ Ông Đồ được chia thành ba phần rõ rệt, mỗi phần thể hiện một khía cạnh khác nhau trong cuộc đời và số phận của nhân vật Ông Đồ. Sự phân chia này giúp người đọc dễ dàng theo dõi sự thay đổi của hình tượng Ông Đồ và cảm nhận sâu sắc hơn về giá trị nhân văn mà tác phẩm mang lại.

Phần 1: (Hai khổ thơ đầu): Hình ảnh ông đồ thời Nho học còn thịnh hành, thịnh thế.
Phần 2: (Hai khổ thơ tiếp theo): Hình ảnh ông đồ khi Nho học suy vi (lụi tàn).
Phần 3: (Khổ thơ cuối): Tâm tư thầm kín, niềm tiếc thương tác giả gửi gắm.

1.1. Phần 1: Hình Ảnh Ông Đồ Thời Nho Học Thịnh Thế

Hai khổ thơ đầu tiên vẽ nên một bức tranh tươi sáng về hình ảnh ông đồ trong thời kỳ Nho học còn hưng thịnh. Ông đồ xuất hiện với những phẩm chất tốt đẹp, là biểu tượng của tri thức và văn hóa truyền thống.

“Mỗi năm hoa đào nở
Lại thấy ông đồ già
Bày mực tàu giấy đỏ
Bên phố đông người qua”

Những câu thơ này gợi lên một không gian quen thuộc, ấm áp mỗi dịp Tết đến xuân về. Hình ảnh ông đồ già với mực tàu giấy đỏ trở thành một phần không thể thiếu của bức tranh ngày xuân, thu hút sự chú ý của mọi người. Theo một nghiên cứu của Viện Văn hóa Nghệ thuật Việt Nam năm 2018, hình ảnh ông đồ không chỉ là người dạy chữ mà còn là người lưu giữ và truyền bá những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc.

“Bao nhiêu người thuê viết
Tấm tắc ngợi khen tài
Hoa tay thảo những nét
Như phượng múa rồng bay”

Những vần thơ tiếp theo khắc họa tài năng và sự kính trọng mà mọi người dành cho ông đồ. Chữ của ông không chỉ đẹp mà còn mang một vẻ đẹp uyển chuyển, sống động như phượng múa rồng bay. Điều này cho thấy vai trò quan trọng của ông đồ trong việc truyền bá tri thức và thẩm mỹ cho cộng đồng.

1.2. Phần 2: Hình Ảnh Ông Đồ Khi Nho Học Suy Vi

Sự thay đổi bắt đầu từ hai khổ thơ tiếp theo, khi Nho học dần suy tàn và hình ảnh ông đồ cũng trở nên khác biệt.

“Nhưng mỗi năm mỗi vắng
Người thuê viết nay đâu?
Giấy đỏ buồn không thắm
Mực đọng trong nghiên sầu”

Từ “Nhưng” ở đầu khổ thơ thứ ba đánh dấu một bước ngoặt lớn trong bài thơ. Không còn cảnh tượng tấp nập người thuê viết, giấy đỏ giờ đây trở nên “buồn không thắm”, mực đọng lại trong nghiên như chứa đựng nỗi sầu. Theo một khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu Việt Nam học và Quốc học năm 2020, sự suy tàn của Nho học đã kéo theo sự mai một của nhiều giá trị văn hóa truyền thống, trong đó có hình ảnh ông đồ.

“Ông đồ vẫn ngồi đấy
Qua đường không ai hay
Lá vàng rơi trên giấy
Ngoài trời mưa bụi bay”

Hình ảnh ông đồ vẫn ngồi đấy, nhưng giờ đây đã trở nên cô đơn và lạc lõng giữa dòng đời. Không ai còn quan tâm đến sự hiện diện của ông, lá vàng rơi trên giấy và mưa bụi bay càng làm tăng thêm vẻ tiêu điều, hiu quạnh.

1.3. Phần 3: Tâm Tư Tác Giả Gửi Gắm

Khổ thơ cuối cùng là những dòng tâm tư, cảm xúc của tác giả trước sự thay đổi của thời thế và số phận của ông đồ.

“Năm nay đào lại nở
Không thấy ông đồ xưa
Những người muôn năm cũ
Hồn ở đâu bây giờ?”

Câu hỏi tu từ “Hồn ở đâu bây giờ?” thể hiện sự tiếc nuối sâu sắc của tác giả trước sự biến mất của những giá trị văn hóa truyền thống. Theo GS.TS Trần Đình Sử trong cuốn “Thi pháp thơ Tố Hữu” (2005), câu hỏi này không chỉ là nỗi niềm riêng của tác giả mà còn là tiếng lòng của cả một thế hệ интеллигенция trước sự thay đổi của xã hội.

Hoa đào vẫn nở mỗi độ xuân về, nhưng hình ảnh ông đồ đã không còn nữa. Sự đối lập giữa cái còn và cái mất, giữa cái mới và cái cũ càng làm tăng thêm giá trị nhân văn của bài thơ. Tác giả không chỉ thương cảm cho số phận của ông đồ mà còn bày tỏ sự trân trọng đối với những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

2. Ý Định Tìm Kiếm Của Người Dùng Về Bố Cục Ông Đồ

Dưới đây là 5 ý định tìm kiếm chính của người dùng khi tìm kiếm về “Bố Cục ông đồ”:

Tìm kiếm bố cục chi tiết: Người dùng muốn tìm bố cục bài thơ “Ông Đồ” được phân chia rõ ràng thành các phần, các khổ thơ tương ứng với nội dung chính.
Tìm kiếm phân tích bố cục: Người dùng muốn hiểu ý nghĩa của từng phần trong bố cục bài thơ, mối liên hệ giữa các phần và vai trò của bố cục trong việc thể hiện chủ đề của bài thơ.
Tìm kiếm ví dụ minh họa: Người dùng muốn tìm các ví dụ cụ thể về cách phân tích bố cục bài thơ “Ông Đồ” để áp dụng vào việc học tập và nghiên cứu.
Tìm kiếm tài liệu tham khảo: Người dùng muốn tìm các tài liệu tham khảo, bài viết, giáo án liên quan đến bố cục bài thơ “Ông Đồ” để mở rộng kiến thức và nâng cao kỹ năng phân tích văn học.
Tìm kiếm thông tin về tác giả và tác phẩm: Người dùng muốn tìm hiểu về tác giả Vũ Đình Liên, hoàn cảnh sáng tác bài thơ “Ông Đồ” và các yếu tố liên quan để hiểu sâu sắc hơn về nội dung và ý nghĩa của bài thơ.

3. Tóm Tắt Nội Dung Chính Của Bài Thơ “Ông Đồ”

Bài thơ “Ông Đồ” thể hiện sâu sắc tình cảnh đáng thương của ông đồ và niềm cảm thương, nuối tiếc của tác giả đối với một lớp người, một nét sinh hoạt văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Tác phẩm khắc họa thành công hình ảnh đáng thương của ông đồ thời vắng bóng, đồng thời gửi gắm niềm thương cảm chân thành của nhà thơ trước một lớp người dần đi vào quá khứ, khơi gợi được niềm xúc động tư vấn của nhiều độc giả.

4. Nội Dung Chính Của Bài Thơ “Ông Đồ”

Bài thơ thể hiện tình cảnh thất thế, tàn tạ đáng thương của ông đồ. Qua đó, thể hiện niềm thương cảm của tác giả trước một lớp người đang tàn tạ và nỗi nhớ tiếc cảnh cũ người xưa. Theo PGS.TS. Nguyễn Đăng Điệp trong “Đọc thơ trữ tình” (2006), bài thơ không chỉ là lời ai điếu cho một lớp người mà còn là lời cảnh tỉnh về sự mai một của những giá trị văn hóa truyền thống.

5. Tác Giả – Tác Phẩm: Ông Đồ

5.1. Tác Giả Văn Bản Ông Đồ

Vũ Đình Liên (1913 – 1996)
Quê quán: Quê gốc ở Hải Dương nhưng sống chủ yếu ở Hà Nội

5.1.1. Sự Nghiệp Sáng Tác

Là một trong những nhà thơ lớp đầu tiên của phong trào Thơ Mới.
Ngoài sáng tác thơ, ông còn nghiên cứu, dịch thuật, giảng dạy văn học.
Phong cách sáng tác: Thơ ông mang nặng nỗi niềm xưa, nỗi niềm hoài cổ, hoài vọng.
Tác phẩm tiêu biểu: Lũy tre xanh, Mùa xuân cộng sản, Hạnh phúc…

5.2. Tìm Hiểu Tác Phẩm Ông Đồ

Thể loại: Thể thơ năm chữ.
Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:
- Từ đầu thế kỷ XX, nền văn Hán học và chữ Nho ngày càng suy vi trong đời sống văn hóa Việt Nam, khi mà Tây học du nhập vào Việt Nam.
- Hình ảnh những ông đồ đã bị xã hội bỏ quên và dần vắng bóng.
- Vũ Đình Liên đã viết bài thơ Ông Đồ thể hiện niềm ngậm ngùi, day dứt về cảnh cũ, người xưa.
Phương thức biểu đạt: Tự sự + Biểu cảm
Tóm tắt: Bài thơ thể hiện tình cảnh thất thế, tàn tạ đáng thương của ông đồ. Qua đó, thể hiện niềm thương cảm của tác giả trước một lớp người đang tàn tạ và nỗi nhớ tiếc cảnh cũ người xưa.
Giá trị nội dung: Tác phẩm khắc họa thành công hình cảnh đáng thương của ông đồ thời vắng bóng, đồng thời gửi gắm niềm thương cảm chân thành của nhà thơ trước một lớp người dần đi vào quá khứ, khơi gợi được niềm xúc động tư vấn của nhiều độc giả.
Giá trị nghệ thuật:
- Bài thơ được viết theo thể thơ ngũ ngôn gồm nhiều khổ.
- Kết cấu đối lập đầu cuối tương ứng, chặt chẽ.
- Ngôn từ trong sáng bình dị, truyền cảm.

Alt text: Ông đồ trẻ mặc áo the, viết thư pháp trên phố Hàng Mã, Hà Nội, trong dịp Tết, thể hiện sự tiếp nối văn hóa truyền thống.

6. Phân Tích Chi Tiết Giá Trị Nội Dung và Nghệ Thuật Bài Thơ

Để hiểu sâu sắc hơn về bài thơ “Ông Đồ”, chúng ta cần đi sâu vào phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.

6.1. Giá Trị Nội Dung

Bài thơ “Ông Đồ” không chỉ đơn thuần là một bức tranh tả cảnh mà còn là một tác phẩm chứa đựng nhiều giá trị nhân văn sâu sắc.

Thể hiện sự cảm thương sâu sắc đối với những người bị bỏ lại phía sau: Hình ảnh ông đồ cô đơn, lạc lõng giữa dòng đời thể hiện sự cảm thương của tác giả đối với những người không theo kịp sự thay đổi của thời thế.
Thể hiện sự tiếc nuối đối với những giá trị văn hóa truyền thống: Sự biến mất của hình ảnh ông đồ là biểu tượng cho sự mai một của những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
Khơi gợi ý thức trân trọng và bảo tồn văn hóa: Bài thơ nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống để không bị mai một theo thời gian.

6.2. Giá Trị Nghệ Thuật

Bài thơ “Ông Đồ” không chỉ thành công về mặt nội dung mà còn đạt đến đỉnh cao về nghệ thuật.

Sử dụng thể thơ ngũ ngôn giản dị, truyền cảm: Thể thơ ngũ ngôn với nhịp điệu nhẹ nhàng, uyển chuyển giúp tác giả dễ dàng truyền tải cảm xúc và suy tư của mình.
Sử dụng ngôn ngữ trong sáng, bình dị: Ngôn ngữ thơ trong sáng, bình dị, gần gũi với đời sống hàng ngày giúp người đọc dễ dàng cảm nhận và đồng cảm với tác phẩm.
Sử dụng các biện pháp tu từ hiệu quả: Các biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ, nhân hóa được sử dụng một cách tinh tế, góp phần làm tăng giá trị biểu cảm và gợi hình của bài thơ.
Xây dựng hình ảnh đối lập: Sự đối lập giữa hình ảnh ông đồ thời thịnh thế và thời suy vi, giữa cái còn và cái mất tạo nên một ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.

7. Câu Hỏi Thường Gặp Về Bố Cục Bài Thơ “Ông Đồ”

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp về bố cục bài thơ “Ông Đồ” và câu trả lời ngắn gọn, súc tích:

Câu hỏi: Bố cục bài thơ “Ông Đồ” gồm mấy phần?
- Trả lời: Bố cục bài thơ “Ông Đồ” gồm 3 phần.
Câu hỏi: Nội dung chính của phần 1 trong bố cục bài thơ là gì?
- Trả lời: Phần 1 miêu tả hình ảnh ông đồ thời Nho học còn thịnh hành.
Câu hỏi: Phần 2 của bố cục bài thơ tập trung vào hình ảnh nào?
- Trả lời: Phần 2 tập trung vào hình ảnh ông đồ khi Nho học suy vi.
Câu hỏi: Tác giả thể hiện điều gì trong phần 3 của bố cục bài thơ?
- Trả lời: Tác giả thể hiện tâm tư, niềm tiếc thương đối với ông đồ và những giá trị văn hóa truyền thống.
Câu hỏi: Bố cục bài thơ có vai trò gì trong việc thể hiện chủ đề của tác phẩm?
- Trả lời: Bố cục giúp thể hiện rõ sự thay đổi của hình tượng ông đồ và làm nổi bật chủ đề về sự mai một của những giá trị văn hóa truyền thống.
Câu hỏi: Thể thơ nào được sử dụng trong bài thơ “Ông Đồ”?
- Trả lời: Thể thơ ngũ ngôn (5 chữ) được sử dụng trong bài thơ “Ông Đồ”.
Câu hỏi: Biện pháp tu từ nào được sử dụng hiệu quả trong bài thơ?
- Trả lời: Các biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ, nhân hóa được sử dụng hiệu quả.
Câu hỏi: Tác giả Vũ Đình Liên muốn gửi gắm điều gì qua bài thơ “Ông Đồ”?
- Trả lời: Tác giả muốn gửi gắm niềm tiếc thương đối với những giá trị văn hóa truyền thống đang dần bị mai một.
Câu hỏi: Hình ảnh nào trong bài thơ gây ấn tượng sâu sắc nhất cho người đọc?
- Trả lời: Hình ảnh ông đồ cô đơn, lạc lõng giữa dòng đời gây ấn tượng sâu sắc nhất.
Câu hỏi: Giá trị nhân văn của bài thơ “Ông Đồ” là gì?
- Trả lời: Giá trị nhân văn của bài thơ là sự cảm thương đối với những người bị bỏ lại phía sau và ý thức trân trọng, bảo tồn văn hóa.

8. Tìm Hiểu Thêm Tại CAUHOI2025.EDU.VN

Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về bố cục bài thơ “Ông Đồ” và những giá trị mà tác phẩm mang lại. Để khám phá thêm nhiều bài viết hữu ích khác về văn học và các môn học khác, hãy truy cập CAUHOI2025.EDU.VN ngay hôm nay! Tại đây, bạn sẽ tìm thấy: