Văn Bản Nào Dưới Đây Không Phải Văn Bản Quy Phạm Pháp Luật?

Bạn đang tìm hiểu về hệ thống pháp luật Việt Nam và muốn biết văn bản nào không được coi là văn bản quy phạm pháp luật? Bài viết này của CAUHOI2025.EDU.VN sẽ cung cấp thông tin chi tiết, dễ hiểu và chính xác nhất, giúp bạn nắm vững kiến thức pháp luật quan trọng này.

1. Văn Bản Quy Phạm Pháp Luật Là Gì?

Theo khoản 1 Điều 3 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015, văn bản quy phạm pháp luật (viết tắt là VBQPPL) là văn bản có chứa quy phạm pháp luật, được ban hành theo đúng thẩm quyền, hình thức, trình tự và thủ tục do luật định.

Quy phạm pháp luật là quy tắc xử sự chung, có hiệu lực bắt buộc chung, được áp dụng lặp đi lặp lại nhiều lần đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trong phạm vi cả nước hoặc đơn vị hành chính nhất định, do cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền quy định ban hành và được Nhà nước bảo đảm thực hiện.

Ví dụ:

• Luật Giao thông đường bộ quy định về các quy tắc giao thông mà mọi người tham gia giao thông phải tuân thủ.
• Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Thuế thu nhập cá nhân.

Ngược lại, văn bản có chứa quy phạm pháp luật nhưng không được ban hành đúng thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật thì không phải là VBQPPL. Điều này có nghĩa là, ngay cả khi một văn bản chứa đựng các quy tắc xử sự chung, nó vẫn không được coi là VBQPPL nếu quá trình ban hành không tuân thủ đúng quy định.

Ví dụ:

• Một công văn hướng dẫn nghiệp vụ của một Sở, ban, ngành địa phương.
• Nội quy, quy chế của một công ty tư nhân.

2. Các Loại Văn Bản Không Phải Là Văn Bản Quy Phạm Pháp Luật

Để trả lời câu hỏi “Văn Bản Nào Dưới đây Không Phải Là Văn Bản Quy Phạm Pháp Luật?”, chúng ta cần nắm rõ những loại văn bản nào không được xem là VBQPPL theo quy định của pháp luật Việt Nam. Dưới đây là một số loại văn bản phổ biến không phải là VBQPPL:

• Văn bản hành chính thông thường: Bao gồm công văn, thông báo, báo cáo, tờ trình, giấy mời, giấy giới thiệu, quyết định cá biệt, chỉ thị cá biệt… của các cơ quan nhà nước. Các văn bản này thường mang tính chất điều hành, chỉ đạo công việc cụ thể, áp dụng cho đối tượng cụ thể và có hiệu lực trong thời gian ngắn.
• Điều lệ, quy chế của tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp: Các văn bản này điều chỉnh hoạt động nội bộ của các tổ chức, không có hiệu lực bắt buộc chung đối với toàn xã hội.
• Văn bản nội bộ của cơ quan, đơn vị: Bao gồm quy chế làm việc, quy trình nghiệp vụ, kế hoạch công tác… Các văn bản này chỉ áp dụng trong phạm vi nội bộ cơ quan, đơn vị đó.
• Hợp đồng: Là sự thỏa thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự, thương mại, lao động… Hợp đồng chỉ có hiệu lực đối với các bên ký kết, không có hiệu lực bắt buộc chung đối với toàn xã hội.
• Quyết định giải quyết khiếu nại, tố cáo: Là văn bản do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành để giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo cụ thể. Quyết định này chỉ áp dụng đối với các bên liên quan đến vụ việc đó.
• Các loại giấy tờ cá nhân: Như chứng minh nhân dân/căn cước công dân, giấy khai sinh, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, bằng cấp, chứng chỉ… Các giấy tờ này chỉ xác nhận thông tin cá nhân hoặc quyền sở hữu của một cá nhân cụ thể.
• Văn bản của các tổ chức nước ngoài hoặc tổ chức quốc tế: Trừ trường hợp được quy định khác trong các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Các loại văn bản hành chính không phải là văn bản quy phạm pháp luật (Nguồn: Internet)

2.1. Phân biệt văn bản quy phạm pháp luật và văn bản áp dụng pháp luật

Để hiểu rõ hơn văn bản nào không phải là văn bản quy phạm pháp luật, bạn cần phân biệt rõ VBQPPL và văn bản áp dụng pháp luật.

Ví dụ minh họa:

• Văn bản quy phạm pháp luật: Luật Hôn nhân và Gia đình quy định về quyền và nghĩa vụ của vợ chồng.
• Văn bản áp dụng pháp luật: Bản án ly hôn của tòa án, áp dụng các quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình vào trường hợp ly hôn cụ thể của một cặp vợ chồng.

2.2. Các dấu hiệu nhận biết văn bản quy phạm pháp luật

Để xác định một văn bản có phải là VBQPPL hay không, bạn có thể dựa vào các dấu hiệu sau:

• Hình thức: Được ban hành dưới hình thức văn bản quy phạm pháp luật theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (Luật, Nghị định, Thông tư…).
• Thẩm quyền: Được ban hành bởi cơ quan nhà nước hoặc người có thẩm quyền theo quy định của pháp luật.
• Nội dung: Chứa đựng các quy tắc xử sự chung, có hiệu lực bắt buộc chung, được áp dụng lặp đi lặp lại nhiều lần.
• Hiệu lực: Có hiệu lực đối với mọi đối tượng hoặc nhóm đối tượng nhất định trong phạm vi cả nước hoặc đơn vị hành chính nhất định.
• Đăng công báo: Phải được đăng Công báo hoặc niêm yết theo quy định của pháp luật.

Nếu một văn bản không đáp ứng đầy đủ các dấu hiệu trên, thì đó không phải là VBQPPL.

3. Tại Sao Cần Phân Biệt Văn Bản Quy Phạm Pháp Luật và Văn Bản Không Phải Văn Bản Quy Phạm Pháp Luật?

Việc phân biệt rõ VBQPPL và các loại văn bản khác có ý nghĩa quan trọng trong nhiều mặt:

• Tuân thủ pháp luật: Giúp cá nhân, tổ chức xác định được văn bản nào có hiệu lực bắt buộc chung, từ đó tuân thủ đúng quy định của pháp luật.
• Bảo vệ quyền lợi: Giúp cá nhân, tổ chức bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình khi có tranh chấp xảy ra, tránh bị áp dụng sai các quy định pháp luật.
• Áp dụng pháp luật: Giúp các cơ quan nhà nước áp dụng pháp luật một cách chính xác, thống nhất, đảm bảo tính công bằng, minh bạch trong hoạt động quản lý nhà nước.
• Nâng cao hiểu biết pháp luật: Góp phần nâng cao nhận thức pháp luật của người dân, xây dựng xã hội thượng tôn pháp luật.

4. Hệ Thống Văn Bản Quy Phạm Pháp Luật Hiện Hành Tại Việt Nam

Để hiểu rõ hơn về VBQPPL, chúng ta cùng điểm qua hệ thống VBQPPL hiện hành tại Việt Nam, được quy định tại Điều 4 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2020):

1. Hiến pháp: Văn bản có giá trị pháp lý cao nhất, quy định những vấn đề cơ bản nhất của nhà nước và xã hội.
2. Luật, nghị quyết của Quốc hội: Do Quốc hội ban hành để quy định về các vấn đề quan trọng của đất nước.
3. Pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội: Do Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành để quy định về các vấn đề được Quốc hội giao.
4. Lệnh, quyết định của Chủ tịch nước: Do Chủ tịch nước ban hành để thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn được Hiến pháp và luật giao.
5. Nghị định của Chính phủ: Do Chính phủ ban hành để quy định chi tiết thi hành luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, lệnh, quyết định của Chủ tịch nước.
6. Quyết định của Thủ tướng Chính phủ: Do Thủ tướng Chính phủ ban hành để chỉ đạo, điều hành hoạt động của Chính phủ và hệ thống hành chính nhà nước.
7. Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao: Do Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành để hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật trong xét xử.
8. Thông tư của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao; Thông tư của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; Thông tư của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ; Quyết định của Tổng Kiểm toán nhà nước: Do các cơ quan này ban hành để quy định chi tiết thi hành luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, lệnh, quyết định của Chủ tịch nước, nghị định của Chính phủ, quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
9. Nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh: Do Hội đồng nhân dân cấp tỉnh ban hành để quy định về các vấn đề thuộc thẩm quyền của địa phương.
10. Quyết định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh: Do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành để thi hành nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh và các văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên.
11. Văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương ở đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt: Do chính quyền địa phương ở đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt ban hành theo quy định của pháp luật.
12. Nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp huyện: Do Hội đồng nhân dân cấp huyện ban hành để quy định về các vấn đề thuộc thẩm quyền của địa phương.
13. Quyết định của Ủy ban nhân dân cấp huyện: Do Ủy ban nhân dân cấp huyện ban hành để thi hành nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp huyện và các văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên.
14. Nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp xã: Do Hội đồng nhân dân cấp xã ban hành để quy định về các vấn đề thuộc thẩm quyền của địa phương.
15. Quyết định của Ủy ban nhân dân cấp xã: Do Ủy ban nhân dân cấp xã ban hành để thi hành nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp xã và các văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên.

5. Nguyên Tắc Xây Dựng và Ban Hành Văn Bản Quy Phạm Pháp Luật

Việc xây dựng và ban hành VBQPPL phải tuân thủ các nguyên tắc sau đây (Điều 5, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015):

• Bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp và tính thống nhất của VBQPPL trong hệ thống pháp luật. Điều này có nghĩa là VBQPPL không được trái với Hiến pháp và các văn bản pháp luật khác có hiệu lực pháp lý cao hơn, đồng thời phải phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước.
• Tuân thủ đúng thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục xây dựng, ban hành VBQPPL. Việc ban hành VBQPPL phải được thực hiện bởi cơ quan hoặc cá nhân có thẩm quyền, theo đúng hình thức và trình tự thủ tục luật định.
• Bảo đảm tính minh bạch trong quy định của VBQPPL. Các quy định trong VBQPPL phải rõ ràng, dễ hiểu, dễ áp dụng, tránh gây khó khăn cho việc thực hiện.
• Bảo đảm tính khả thi, tiết kiệm, hiệu quả, kịp thời, dễ tiếp cận, dễ thực hiện của VBQPPL; bảo đảm lồng ghép vấn đề bình đẳng giới trong VBQPPL; bảo đảm yêu cầu cải cách thủ tục hành chính. VBQPPL phải phù hợp với điều kiện kinh tế – xã hội, có tính khả thi cao, mang lại hiệu quả thiết thực, đồng thời phải bảo đảm quyền bình đẳng giữa nam và nữ, góp phần cải cách thủ tục hành chính.
• Bảo đảm yêu cầu về quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường, không làm cản trở việc thực hiện các điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên. VBQPPL phải bảo đảm các yêu cầu về quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường, đồng thời không được trái với các cam kết quốc tế của Việt Nam.
• Bảo đảm công khai, dân chủ trong việc tiếp nhận, phản hồi ý kiến, kiến nghị của cá nhân, cơ quan, tổ chức trong quá trình xây dựng, ban hành VBQPPL. Quá trình xây dựng VBQPPL phải được thực hiện công khai, minh bạch, tạo điều kiện cho cá nhân, cơ quan, tổ chức tham gia đóng góp ý kiến.

6. Các Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)

Câu 1: Văn bản nào sau đây không phải là văn bản quy phạm pháp luật: Nghị quyết của Quốc hội, Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Công văn của Bộ trưởng?

Trả lời: Công văn của Bộ trưởng không phải là văn bản quy phạm pháp luật. Nghị quyết của Quốc hội và Quyết định của Thủ tướng Chính phủ là văn bản quy phạm pháp luật.

Câu 2: Thông báo của Ủy ban nhân dân xã có phải là văn bản quy phạm pháp luật không?

Trả lời: Thông báo của Ủy ban nhân dân xã thường không phải là văn bản quy phạm pháp luật, trừ khi nó chứa đựng các quy tắc xử sự chung và được ban hành theo đúng trình tự, thủ tục luật định.

Câu 3: Văn bản nào có giá trị pháp lý cao nhất trong hệ thống pháp luật Việt Nam?

Trả lời: Hiến pháp có giá trị pháp lý cao nhất trong hệ thống pháp luật Việt Nam.

Câu 4: Ai có thẩm quyền ban hành luật tại Việt Nam?

Trả lời: Quốc hội có thẩm quyền ban hành luật tại Việt Nam.

Câu 5: Nghị định của Chính phủ được ban hành để làm gì?

Trả lời: Nghị định của Chính phủ được ban hành để quy định chi tiết thi hành luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, lệnh, quyết định của Chủ tịch nước.

Câu 6: Văn bản nào sau đây không phải đăng công báo?

Trả lời: Các văn bản không phải là văn bản quy phạm pháp luật thì không phải đăng công báo.

Câu 7: Mục đích của việc phân biệt văn bản quy phạm pháp luật và văn bản không phải văn bản quy phạm pháp luật là gì?

Trả lời: Để tuân thủ pháp luật, bảo vệ quyền lợi, áp dụng pháp luật chính xác và nâng cao hiểu biết pháp luật.

Câu 8: Văn bản nào sau đây có tính bắt buộc chung đối với mọi công dân?

Trả lời: Văn bản quy phạm pháp luật có tính bắt buộc chung đối với mọi công dân.

Câu 9: Quy chế nội bộ của công ty có phải là văn bản quy phạm pháp luật không?

Trả lời: Không, quy chế nội bộ của công ty không phải là văn bản quy phạm pháp luật.

Câu 10: Tìm hiểu về văn bản quy phạm pháp luật ở đâu?

Trả lời: Bạn có thể tìm hiểu về văn bản quy phạm pháp luật trên Công báo, Cổng thông tin điện tử của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương hoặc tại CAUHOI2025.EDU.VN.

7. CAUHOI2025.EDU.VN – Nguồn Thông Tin Pháp Luật Tin Cậy

Bạn đang gặp khó khăn trong việc tìm kiếm thông tin pháp luật chính xác và dễ hiểu? CAUHOI2025.EDU.VN là địa chỉ tin cậy cung cấp câu trả lời rõ ràng, súc tích và được nghiên cứu kỹ lưỡng cho các câu hỏi thuộc nhiều lĩnh vực pháp luật.

Tại CAUHOI2025.EDU.VN, bạn có thể:

• Tìm kiếm thông tin về các loại văn bản quy phạm pháp luật và văn bản không phải văn bản quy phạm pháp luật.
• Được giải đáp các thắc mắc pháp lý một cách nhanh chóng và hiệu quả.
• Tiếp cận nguồn thông tin pháp luật phong phú, được cập nhật thường xuyên.

Bạn có câu hỏi pháp luật cần giải đáp? Hãy truy cập CAUHOI2025.EDU.VN ngay hôm nay!

Địa chỉ: 30 P. Khâm Thiên, Thổ Quan, Đống Đa, Hà Nội, Việt Nam

Số điện thoại: +84 2435162967

Trang web: CauHoi2025.EDU.VN

Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về “văn bản nào dưới đây không phải là văn bản quy phạm pháp luật”. Hãy chia sẻ bài viết này nếu bạn thấy hữu ích!