admin 6 giờ trước

Chỉ Số Octan của Xăng Là Gì? Ảnh Hưởng Đến Động Cơ Như Thế Nào?

Mục lục

Tìm hiểu chi tiết về Chỉ Số Octan Của Xăng, từ định nghĩa, phương pháp đo, ảnh hưởng đến động cơ và cách lựa chọn loại xăng phù hợp cho xe của bạn. CAUHOI2025.EDU.VN sẽ giải đáp mọi thắc mắc, giúp bạn an tâm khi sử dụng xe. Bài viết cung cấp thông tin về RON 95, RON 92, xăng E5 và các loại phụ gia xăng.

1. Chỉ Số Octan Là Gì?

Chỉ số octan là một đại lượng tiêu chuẩn, đặc trưng cho khả năng chống kích nổ của nhiên liệu (xăng). Chỉ số octan càng cao, khả năng chịu nén của nhiên liệu trước khi tự phát nổ (đốt cháy không kiểm soát) càng lớn. Theo đó, nhiên liệu có chỉ số octan cao thường được sử dụng trong động cơ xăng hiệu suất cao vì loại động cơ này đòi hỏi tỷ số nén lớn. Ngược lại, nhiên liệu có chỉ số octan thấp hơn (nhưng có chỉ số cetane cao hơn – chỉ số cetane thể hiện khả năng tự bốc cháy của nhiên liệu) phù hợp với động cơ diesel.

Brom Là Phi Kim Hay Kim Loại? Giải Đáp Chi Tiết Từ A Đến Z

2. Quá Trình Phát Triển Của Chỉ Số Octan

Trước năm 1974, các nhà máy lọc dầu tại Mỹ sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để tăng chỉ số octan trong xăng, chủ yếu bằng cách thêm phụ gia chì tetraethyl (TEL). Tuy nhiên, chì trong khí thải gây ảnh hưởng lớn đến môi trường và sức khỏe cộng đồng. Do đó, nhiên liệu không chì được nghiên cứu và giới thiệu vào năm 1975, sau đó được yêu cầu trang bị trên tất cả các phương tiện.

Sau một thời gian sử dụng, các nhà nghiên cứu nhận thấy việc loại bỏ chì làm giảm chỉ số octan trung bình của xăng. Các nhà máy lọc dầu bắt đầu thêm metyl ete butyl bậc ba (MTBE) vào xăng để hạn chế cháy nổ. Tuy nhiên, hỗn hợp này cũng gây tác động tiêu cực đến môi trường, buộc các nhà máy chuyển sang pha trộn nhiên liệu với ethanol để tăng mức octan.

Ngày nay, hầu hết xăng bán ở Mỹ đều pha trộn 10% ethanol (E10). Một số đơn vị bán lẻ cung cấp E15 (15% ethanol, 85% xăng). E15 có trị số octan cao hơn và được Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ chấp thuận sử dụng cho các loại phương tiện như ô tô đời mới, xe chở khách hạng trung (SUV), xe tải hạng nhẹ,…

Ngày 13/4/2018, Tiểu ban Năng lượng & Thương mại Hạ viện Hoa Kỳ tổ chức chương trình “Cơ hội và thách thức của chỉ số octan đối với hiệu suất của động cơ” để xem xét tiềm năng của chỉ số này. Tại đây, một số nhà sản xuất ủng hộ việc đưa RON 95 trở thành tiêu chuẩn tối thiểu cho xăng ở Mỹ, nhằm tăng khả năng tiết kiệm nhiên liệu và giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính.

Brom Là Phi Kim Hay Kim Loại? Giải Đáp Chi Tiết Từ A Đến Z

3. Phương Pháp Đánh Giá Chỉ Số Octan

Trong việc đánh giá và phân loại xăng, khả năng nhiên liệu được đốt cháy hoàn hảo mà không gây nổ hoặc làm hỏng động cơ là yếu tố quan trọng. Nhiều thí nghiệm chứng minh rằng những vụ cháy lớn trong buồng đốt chủ yếu do xăng heptane, rất hiếm khi do iso-octan.

Công thức chính xác của trị số octan được đo bằng tỷ lệ % thể tích iso-octan (2,2,4-trimetylpentan) có trong hỗn hợp chung với n-heptan. Nghiên cứu chỉ ra rằng với 90% iso-octan và 10% heptane, hiệu suất làm việc của động cơ hiệu quả hơn. Do đó, tỷ lệ tiêu chuẩn của octan là 90%. Dưới đây là hai phương pháp đo lường chính:

3.1. Research Octane Number (RON) – Chỉ Số Octan Nghiên Cứu

Phương pháp RON xác định chỉ số octan bằng cách chạy thử nghiệm nhiên liệu trên động cơ với sự thay đổi tỷ số nén trong điều kiện nhiệt độ 49 độ C và động cơ quay 600 vòng/phút. Sau đó, giá trị thu được so sánh với kết quả của hỗn hợp iso-octan và n-heptane.

3.2. Motor Octane Number (MON) – Chỉ Số Octan Động Cơ

Phương pháp MON thử nghiệm trong nhiệt độ 149 độ C với tốc độ quay của động cơ 900 vòng/phút. Phương pháp này thực hiện tương tự như RON, nhưng khác biệt ở chỗ hỗn hợp nhiên liệu được làm nóng trước, thời gian đánh lửa và tốc độ động cơ cao hơn. Tùy thuộc vào thành phần trong nhiên liệu, MON của xăng thường thấp hơn khoảng 8 – 12 octan so với RON.

Brom Là Phi Kim Hay Kim Loại? Giải Đáp Chi Tiết Từ A Đến Z

4. Chỉ Số Octan Xăng Tại Việt Nam

Ở Việt Nam, chỉ số octan ở mức 88 – 90 được xem là bình thường, 91 – 94 được xem là cao cấp, phù hợp sử dụng cho các động cơ có tỷ số nén lớn, hiệu suất cao.

4.1. Xăng E5

Đây là loại xăng sinh học được pha trộn bởi A92 và 5% ethanol. Xăng E5 chứa ethanol nên dễ đốt cháy và nhiệt lượng tỏa ra thấp hơn các loại xăng thông thường. Xe chạy bằng nhiên liệu này thường vận hành mạnh mẽ, tuy nhiên lại sinh ra lượng khí thải lớn gây ô nhiễm môi trường. Các dòng xe đời cũ sử dụng bộ chế hòa khí khi dùng xăng E5 cũng dễ gặp tình trạng rò rỉ nhiên liệu, cháy nổ. Theo các chuyên gia tại Viện Hóa học Công nghiệp Việt Nam, việc sử dụng xăng E5 cần tuân thủ theo khuyến cáo của nhà sản xuất để đảm bảo hiệu suất và độ bền của động cơ.

4.2. Xăng RON 95, RON 92

RON 95 là một loại xăng cao cấp, có màu vàng và chỉ số octan là 95. RON 95 pha trộn giữa ba loại xăng là RON 90, RON 91 và Reformate. RON 92 có màu xanh lá, mùi đặc trưng và chỉ số octan là 92, phù hợp với các phương tiện có tỷ số nén dưới 9,5/1.

5. Ảnh Hưởng Của Chỉ Số Octan Đến Động Cơ Xe

5.1. Nên Sử Dụng Nhiên Liệu Có Chỉ Số Octan Bao Nhiêu?

Chủ xe nên sử dụng nhiên liệu có định mức octan đúng với khuyến cáo của nhà sản xuất. Hầu hết các loại xe chạy bằng động cơ xăng hiện nay đều được khuyến cáo lựa chọn chỉ số octan từ 87 trở lên.

5.2. Ảnh Hưởng Của Chỉ Số Octan Đến Động Cơ

Động cơ xăng thường xảy ra hiện tượng cháy kích nổ (tự cháy, không phải do bugi bật tia lửa điện). Xăng có cấu trúc càng bền vững thì tình trạng này càng khó xảy ra. Nếu chất lượng xăng kém, khả năng vận hành sẽ bị ảnh hưởng.

Chỉ số octan là tiêu chuẩn quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến việc sử dụng nhiên liệu và khả năng vận hành của động cơ. Để phương tiện hoạt động bền bỉ và êm ái, chủ xe nên chọn loại xăng chất lượng và có chỉ số octan phù hợp.

Bên cạnh đó, nhiên liệu có thể vẫn chưa đạt chất lượng dù tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật, gây ra một số vấn đề cho động cơ như: khó khởi động, hiệu suất kém,… Để đảm bảo an toàn cho người sử dụng và phương tiện, chủ xe cần lưu ý:

Chỉ đổ nhiên liệu không chì và không có chất phụ gia kim loại: Một số loại nhiên liệu chứa chất phụ gia như mangan, sắt,… gây hư hỏng cho bộ phận trung hòa khí xả và các bộ phận khác.
Chất lượng nhiên liệu: Sử dụng xăng kém chất lượng có thể tạo lắng cặn trong động cơ, gây hư hỏng, xuất hiện các vấn đề như xe khó khởi động và chết máy,… Nên chọn xăng chất lượng cao từ các nhà bán lẻ uy tín.

Bạn Có Câu Hỏi Về Xăng Và Động Cơ Xe?

Bạn đang gặp khó khăn trong việc lựa chọn loại xăng phù hợp cho xe? Bạn muốn tìm hiểu thêm về các vấn đề liên quan đến động cơ và nhiên liệu? CAUHOI2025.EDU.VN sẵn sàng giải đáp mọi thắc mắc của bạn.

Tại CAUHOI2025.EDU.VN, chúng tôi cung cấp thông tin chính xác, đáng tin cậy và dễ hiểu về mọi khía cạnh của xe hơi, từ kỹ thuật đến kinh nghiệm sử dụng. Đội ngũ chuyên gia của chúng tôi luôn sẵn sàng tư vấn và hỗ trợ bạn giải quyết mọi vấn đề.

Đừng ngần ngại truy cập CAUHOI2025.EDU.VN ngay hôm nay để:

Tìm kiếm câu trả lời cho các câu hỏi thường gặp về xe hơi.
Đặt câu hỏi của riêng bạn và nhận được sự tư vấn từ các chuyên gia.
Khám phá các bài viết hữu ích về bảo dưỡng, sửa chữa và nâng cấp xe.

CAUHOI2025.EDU.VN – Người bạn đồng hành tin cậy trên mọi hành trình!

Thông tin liên hệ:

Địa chỉ: 30 P. Khâm Thiên, Thổ Quan, Đống Đa, Hà Nội, Việt Nam

Số điện thoại: +84 2435162967

Trang web: CauHoi2025.EDU.VN

Hoặc, bạn có thể truy cập trang “Liên hệ” / “Về chúng tôi” của website để biết thêm chi tiết.

Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)

1. Chỉ số octan là gì và tại sao nó quan trọng?

Chỉ số octan là thước đo khả năng chống kích nổ của xăng. Nó quan trọng vì xăng có chỉ số octan phù hợp sẽ giúp động cơ hoạt động trơn tru và hiệu quả hơn.

2. RON và MON khác nhau như thế nào?

RON (Research Octane Number) và MON (Motor Octane Number) là hai phương pháp đo chỉ số octan khác nhau. RON thường cao hơn MON một vài đơn vị.

3. Xe của tôi nên sử dụng xăng có chỉ số octan bao nhiêu?

Bạn nên tham khảo hướng dẫn sử dụng xe để biết chỉ số octan phù hợp.

4. Điều gì xảy ra nếu tôi sử dụng xăng có chỉ số octan quá thấp?

Sử dụng xăng có chỉ số octan quá thấp có thể gây ra tiếng gõ động cơ và làm hỏng động cơ về lâu dài.

5. Xăng E5 là gì?

Xăng E5 là xăng được pha trộn 5% ethanol.

6. Xăng E5 có tốt cho xe của tôi không?

Xăng E5 có thể tốt cho xe của bạn nếu nhà sản xuất xe khuyến cáo sử dụng loại xăng này.

7. Xăng RON 95 có tốt hơn xăng RON 92 không?

Xăng RON 95 thường tốt hơn xăng RON 92 về khả năng chống kích nổ, nhưng không phải lúc nào cũng cần thiết cho mọi loại xe.