admin 19 giờ trước

Cao Bá Quát: Câu Chuyện Về Chí Lớn, Luyện Chữ Và Khí Phách Ngang Tàng

Mục lục

Bạn có muốn khám phá câu chuyện về một người tài năng, giàu lòng yêu nước, và có ý chí vươn lên mạnh mẽ? Cao Bá Quát không chỉ là một nhà thơ, nhà văn lỗi lạc mà còn là một tấm gương sáng về sự kiên trì và tinh thần tự học. Hãy cùng CAUHOI2025.EDU.VN tìm hiểu về cuộc đời và sự nghiệp đầy thăng trầm của ông.

1. Tuổi Thơ Khó Khăn và Ý Chí Vươn Lên

Cao Bá Quát sinh ra trong một gia đình nhà nho nghèo ở làng Phú Thị, huyện Gia Lâm, tỉnh Bắc Ninh (nay là Hà Nội). Theo “Từ điển văn học”, dù hoàn cảnh khó khăn, ông luôn giữ vững bản lĩnh, khinh bỉ những kẻ luồn cúi và tin vào khả năng thay đổi cuộc đời mình.

Từ nhỏ, Cao Bá Quát đã nổi tiếng thông minh, năm 12 tuổi đã theo các bậc đàn anh đi thi. Khi còn đi học ở Bắc Ninh, ông được biết đến với tài văn thơ đối đáp thông minh và tài hoa. Tuy nhiên, chữ viết của ông lại rất xấu.

1.1. Khắc Phục Nhược Điểm Bằng Sự Kiên Trì

Ý thức được nhược điểm của mình, Cao Bá Quát quyết tâm luyện chữ. Ông tự đặt ra những hình phạt để ép mình vào khuôn khổ. Theo ghi chép lịch sử, để tránh buồn ngủ khi luyện chữ đêm khuya, ông buộc tóc lên trần nhà. Ông còn buộc chân vào cạnh bàn để không xao nhãng việc học.

Chân dung Cao Bá Quát, người có ý chí luyện chữ phi thường.

Nhờ sự kiên trì và quyết tâm, chữ viết của Cao Bá Quát ngày càng tiến bộ. Cuối cùng, ông trở thành một người nổi tiếng khắp vùng về tài viết chữ đẹp. Người đương thời ca ngợi chữ của ông như “rồng bay phượng múa”. Bút tích của ông hiện còn lưu lại trong bài đề tựa cuối cùng của Mai Am thi tập của công chúa Lại Đức, con gái vua Minh Mạng.

2. Sự Nghiệp Quan Trường và Khí Phách Ngang Tàng

Với tài năng và học vấn uyên bác, Cao Bá Quát được bổ nhiệm làm quan. Ông từng giữ các chức vụ như Hành tẩu Bộ Lễ, Giáo thụ phủ Quốc Oai, và Tư nghiệp Quốc Tử Giám.

2.1. Bất Mãn Với Thực Tại và Quyết Định Từ Quan

Tuy nhiên, cuộc sống quan trường không làm Cao Bá Quát hài lòng. Ông nhận thấy sự thối nát của xã hội đương thời và sự bất lực của mình trong việc thay đổi nó. Theo các nhà nghiên cứu lịch sử, Cao Bá Quát căm ghét thói a dua, nịnh bợ của quan lại. Ngược lại, ông luôn yêu thương, chia sẻ với người dân.

Chứng kiến cảnh nhân dân đói khổ, Cao Bá Quát quyết định từ quan về quê. Tuy vậy, ông vẫn luôn đau đáu về vận mệnh của đất nước.

2.2. Đối Đầu Với Vua Tự Đức

Tính cách ngang tàng của Cao Bá Quát còn thể hiện qua những lần đối đáp với vua Tự Đức. Vua Tự Đức vốn là một người hay chữ và thích làm thơ phú. Tuy nhiên, Cao Bá Quát không ngại chỉ ra những sai sót trong thơ văn của vua.

Một lần, vua Tự Đức treo hai câu đối ở điện Cần Chánh: “Con nối được nghiệp bố / Tôi đền được ơn vua”. Cao Bá Quát phê bên cạnh mấy chữ: “Hay chửa! Hay chửa! Cha con vua tôi đảo lộn”.

Vua Tự Đức giận lắm, cho gọi Cao Bá Quát vào trị tội. Ông trả lời: “Tâu bệ hạ, thần nghe nói đạo vua tôi phải ở trên đạo cha con. Từ nghìn xưa vẫn cứ là vua trước, tôi sau, cha trước mà con sau. Bệ hạ để như vậy chẳng phải là đảo lộn hết rồi sao?”.

Trước những lời đối đáp có lý của Cao Bá Quát, vua Tự Đức buộc lòng phải nhờ ông chỉnh sửa lại những lỗi trong vế đối của mình.

3. Tham Gia Khởi Nghĩa và Cái Chết Bi Tráng

Không thể đứng nhìn cảnh nước mất nhà tan, Cao Bá Quát quyết định tham gia cuộc khởi nghĩa chống lại triều đình. Năm 1854, ông cùng với Lê Duy Minh lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Mỹ Lương ở Sơn Tây.

Tuy nhiên, cuộc khởi nghĩa thất bại. Cao Bá Quát hy sinh trên chiến trường. Dù vậy, tấm gương yêu nước và khí phách của ông vẫn sống mãi trong lòng người dân Việt Nam.

3.1. Sự Nghiệp Văn Chương Bị Thiêu Rụi

Do tham gia khởi nghĩa, Cao Bá Quát bị triều đình nhà Nguyễn khép vào tội “đại nghịch”. Tác phẩm của ông bị tiêu hủy nhiều. Hiện nay, chỉ còn khoảng 1.353 bài thơ và 21 bài văn xuôi của ông được lưu giữ.

3.2. “Thần Siêu Thánh Quát”

Cao Bá Quát cùng với Nguyễn Văn Siêu tạo thành đôi tri kỷ văn chương được người đời ca ngợi là “Thần Siêu Thánh Quát”. Dưới thời vua Thiệu Trị, năm 1841, Cao Bá Quát được cử làm Sơ khảo trường thi Thừa Thiên. Trong khi chấm bài, thấy 24 bài văn hay nhưng phạm húy, không muốn vì lỗi nhỏ mà đánh trượt người có tài, Cao Bá Quát cùng Phan Thời Nhạ ngầm lấy muội đèn làm mực chữa bài.

Việc bại lộ, ông và Phan Thời Nhạ bị tuyên án tử hình. Về sau, cảm phục tài đức của ông, vua Thiệu Trị tha tội chết cho Cao Bá Quát, chuyển sang tống giam. Sau đó 3 năm, ông được cho đi sứ ở Indonesia để lập công chuộc tội.

4. Di Sản và Ý Nghĩa

Cao Bá Quát là một nhà thơ, nhà văn lớn của dân tộc. Thơ văn của ông thể hiện lòng yêu nước sâu sắc, tinh thần phản kháng mạnh mẽ và niềm cảm thương đối với những người nghèo khổ.

4.1. Tấm Gương Về Tinh Thần Tự Học

Cao Bá Quát còn là một tấm gương sáng về tinh thần tự học và ý chí vươn lên. Ông đã vượt qua những khó khăn để đạt được thành công trong học tập và sự nghiệp.

4.2. Khí Phách Ngang Tàng và Lòng Yêu Nước

Khí phách ngang tàng và lòng yêu nước của Cao Bá Quát là những phẩm chất đáng quý mà chúng ta cần học tập và noi theo.

5. Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ) Về Cao Bá Quát

Cao Bá Quát sinh ra ở đâu?
Cao Bá Quát sinh ra ở làng Phú Thị, huyện Gia Lâm, tỉnh Bắc Ninh (nay là Hà Nội).
Cao Bá Quát nổi tiếng về điều gì?
Ông nổi tiếng về tài văn thơ và chữ viết đẹp.
Vì sao Cao Bá Quát từ quan?
Ông từ quan vì bất mãn với xã hội thối nát và muốn tham gia khởi nghĩa chống lại triều đình.
Cao Bá Quát có những tác phẩm nào tiêu biểu?
Hiện nay còn lưu giữ khoảng 1.353 bài thơ và 21 bài văn xuôi của ông.
Cao Bá Quát được người đời ca ngợi như thế nào?
Ông được ca ngợi là “Thánh Quát” và cùng với Nguyễn Văn Siêu được gọi là “Thần Siêu Thánh Quát”.
Cuộc khởi nghĩa nào Cao Bá Quát tham gia?
Ông tham gia cuộc khởi nghĩa Mỹ Lương năm 1854.
Cao Bá Quát hy sinh như thế nào?
Ông hy sinh trên chiến trường trong cuộc khởi nghĩa Mỹ Lương.
Tính cách nổi bật của Cao Bá Quát là gì?
Ông có tính cách ngang tàng, khẳng khái và yêu nước thương dân.
Cao Bá Quát có những đóng góp gì cho văn học Việt Nam?
Ông là một nhà thơ, nhà văn lớn với những tác phẩm thể hiện lòng yêu nước và tinh thần phản kháng.
Bài học gì có thể rút ra từ cuộc đời Cao Bá Quát?
Chúng ta có thể học tập tinh thần tự học, ý chí vươn lên và lòng yêu nước của ông.

6. CAUHOI2025.EDU.VN: Nơi Giải Đáp Mọi Thắc Mắc Về Lịch Sử và Văn Hóa Việt Nam

Bạn muốn tìm hiểu thêm về lịch sử và văn hóa Việt Nam? Hãy truy cập CAUHOI2025.EDU.VN để khám phá những câu chuyện thú vị và bổ ích. Chúng tôi cung cấp thông tin chính xác, đáng tin cậy và dễ hiểu, giúp bạn có cái nhìn sâu sắc hơn về đất nước và con người Việt Nam.

Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi qua: